Functie-eisen voor de werkplek
Gezondheidsfactor lucht.
Bent u een van die koukleumen op kantoor die in de winter stiekem de verwarming een graadje hoger zet? Of bent u het type dat in een vergadering een overhemd met korte mouwen draagt, zelfs als het onder nul is? Hoe koud of warm het in een kamer is, wordt door verschillende mensen heel verschillend ervaren.
Het ontwerpen van een gezonde werkomgeving waarin alle werknemers productief kunnen werken is een goed onderzocht onderwerp. Het binnenklimaat is een belangrijk onderdeel van de ergonomie van de werkplek. Samen met verlichting, lawaai, trillingen, straling en elektromagnetische velden, behoort het tot een van de fysische factoren van de werkomgeving.
In dit artikel hebben wij de belangrijkste feiten over lucht op de werkplek op een rijtje gezet:
- Componenten van het binnenklimaat
- Werkplaatsvoorschrift: lucht
- Gezondheid en slechte lucht
- Sick-building-syndrome
- Evaluatie van het binnenklimaat
- Verbetering van het binnenklimaat
Inrichting van de werkplek: welke factoren bepalen de luchtomstandigheden?
De omgevingsfactor binnenklimaat wordt bepaald door de volgende variabelen:
1. Fysische parameters
De fysische componenten van het binnenklimaat worden onderverdeeld in meetbare parameters. Toch is voorzichtigheid geboden bij het meten, omdat de afzonderlijke variabelen onderling afhankelijk kunnen zijn en dus met verschillende meetapparatuur verschillende resultaten kunnen opleveren.
- Luchttemperatuur
Met de luchttemperatuur wordt de temperatuur van de lucht in een kamer bedoeld. Er wordt geen rekening gehouden met het effect van warmtestraling. De luchtvochtigheid en de luchtsnelheid beïnvloeden onze waarneming van de luchttemperatuur: een hogere luchtsnelheid doet de lucht koeler lijken, een hoge luchtvochtigheid doet de lucht warmer lijken. De term kamertemperatuur omvat de warmtestraling van de wanden en andere warmtebronnen. - Luchtvochtigheid
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen absolute en relatieve luchtvochtigheid. Absolute luchtvochtigheid verwijst naar de hoeveelheid waterdamp in de lucht (g/m3). De relatieve luchtvochtigheid is de mate van verzadiging van de lucht met waterdamp in procenten. Veel mensen ervaren warme en zeer vochtige lucht als zwoel. - Luchtsnelheid
Deze parameter geeft aan hoeveel de lucht in beweging is. Als de luchtsnelheid te hoog is, spreken we van tocht; als de luchtsnelheid zeer laag is, hebben veel mensen het gevoel dat de lucht ’stilstaat’. - Thermische straling
Thermische straling wordt uitgezonden door warmtebronnen in onze omgeving (mensen, machines, zonnestraling, buitenlucht). Ons lichaam kan slechts in beperkte mate onderscheid maken tussen luchttemperatuur en warmtestraling.
2. Persoonlijke factoren
Situatiegebonden omstandigheden beïnvloeden de perceptie van bovengenoemde fysieke parameters. Daartoe behoren de verrichte activiteit, de kleding die de betrokkene draagt, of de ruimte voorzien is van airconditioning of individuele factoren zoals leeftijd, geslacht en gezondheid van de werknemer.
3. Luchtkwaliteit
De kwaliteit van de lucht op de werkplek wordt beïnvloed door stoffen die door de mensen zelf worden uitgestoten, zoals CO2. Om de luchtkwaliteit te beoordelen, worden de parameters kooldioxideconcentratie en luchtverversingssnelheid gemeten. Met dit laatste worden de intervallen bedoeld, waarbij ’verse lucht’ via ventilatie in een ruimte wordt gebracht.
De luchtkwaliteit heeft echter ook betrekking op de blootstelling aan bijvoorbeeld fijnstof, nicotine of schimmels en gevaarlijke stoffen die bij de productie worden gebruikt.
Regeling van de werkplek: het optimale ruimteklimaat op kantoor.
De parameters van het binnenklimaat worden door verschillende mensen als meer of minder belastend ervaren. De volgende waarden dienen als overzicht:
Kamertemperatuur
De optimale kamertemperatuur hangt af van de zwaarte van de activiteit en varieert van +20 °C voor lichte activiteit tijdens het zitten (bv. werken aan een computer) tot +12 °C voor zware activiteit tijdens het staan of lopen (bv. lasten dragen).
Bij buitentemperaturen boven +26 °C moeten aanvullende maatregelen worden genomen. Deze omvatten bijvoorbeeld het verstrekken van geschikte drankjes of het gebruik van zonbeschermings- en ventilatieapparatuur.
Meer informatie vindt u in ons Inkoophandboek voor ventilatoren.
Luchtvochtigheid
Afhankelijk van de kamertemperatuur moet de relatieve vochtigheid tussen 55% bij +26 °C en 80% bij +20 °C liggen.
Alles voor de juiste temperatuur in kantoren en productieafdelingen
Luchtsnelheid
Er mag geen schadelijke tocht zijn in het gebied waar mensen zijn. Het ontstaan van tocht is afhankelijk van de luchttemperatuur, de luchtsnelheid, de mate van turbulentie en de aard van de activiteit.
Onder de volgende omstandigheden spreekt men van een aangename luchttoevoer: luchttemperatuur van +20 °C, turbulentiegraad van 40% en een gemiddelde luchtsnelheid van minder dan 0,15 m/s bij een lichte werkbelasting.
Luchtkwaliteit
- De stofbelasting door CO2 mag niet hoger zijn dan 1000 ppm.
- Volgens de wet op de bescherming van niet-rokers mag er voor niet-rokende werknemers geen gezondheidsrisico door tabaksrook bestaan.
- Om een goede luchtkwaliteit te waarborgen, moet voor voldoende luchttoevoer worden gezorgd. Dit kan worden gedaan door middel van luchtbehandelingssystemen in de ruimte (luchtfilters, airconditioning) of vrije ventilatie (buitenlucht).
- Schokventilatie wordt in de kantoorruimte om de 60 min aanbevolen en om de 20 min in de vergaderruimte. De ventilatietijd moet variëren van 3 min in de winter tot 10 min in de zomer.
Thermische straling
De warmtelast moet worden verminderd door ventilatie en zonwering op de ramen. De kamertemperatuur is de referentiewaarde.
Attentie: voor cleanrooms in de industrie en productie kunnen speciale voorschriften gelden.
Gevolgen van slechte lucht voor de gezondheid.
De waarden waaronder de meerderheid van de mensen zich prettig voelt in een afgesloten ruimte worden de ’comfort range’ genoemd. Onder de volgende slechte omstandigheden kunnen verschillende symptomen optreden.
Warmte
Te hoge temperaturen in de werkruimte leiden tot uitdroging, hoofdpijn en verminderde prestaties.
Koude
Ernstige kou veroorzaakt verrekkingen van spieren, rillingen, een grotere vatbaarheid voor ziektekiemen en een lagere productiviteit.
Lage luchtvochtigheid
Zeer droge lucht veroorzaakt irritatie of ontsteking van de ogen en de ademhalingswegen met mogelijke gevolgen voor de longen. Uitgedroogde slijmvliezen zijn vatbaarder voor ziektekiemen, waardoor het risico op infectie toeneemt. De huid kan op den duur scheurtjes gaan vertonen, wat tot jeuk leidt en bestaande chronische huidziekten, zoals neurodermitis of psoriasis, verergert.
Hoge luchtvochtigheid
Een hoge relatieve luchtvochtigheid in combinatie met lage temperaturen werkt schimmelgroei in de hand. Schimmelsporen zijn een belasting voor de luchtwegen en leiden tot ademhalingsproblemen, vooral bij astmapatiënten en mensen met een allergie.
Tocht
Tocht kan worden veroorzaakt door te veel lucht die van buiten naar binnen komt of door airconditioningsystemen in kamers. Schadelijke tocht droogt de ogen uit. Vooral koude luchtstromen veroorzaken vaak een stijve nek.
Zuurstofarme lucht
Als de luchtsnelheid te laag is en er een gebrek aan frisse lucht is (hoog kooldioxidegehalte), kan de ademhaling moeilijk worden en kan de concentratie dalen.
Slechte geur
Algehele malaise, verminderde productiviteit.
Blootstelling aan verontreinigende of gevaarlijke stoffen
Luchtverontreiniging door chemische of biologische stoffen kan leiden tot een reeks ernstige gevolgen en ziekten voor de gezondheid.
Wat is het sick-building-syndroom?
Het sick-building-syndrome (SBS) is een reeks ziektesymptomen die optreden bij mensen die in hetzelfde gebouw werken. Vaak hebben de werknemers last van heel verschillende symptomen, zoals hoofdpijn en jeuk aan de ogen of de huid. Nadat de personen de werkplek hebben verlaten, nemen de klachten meestal af.
De oorzaak van de symptomen van SBS kan niet precies worden vastgesteld. Psychologische en sociale stressfactoren kunnen ook een rol spelen.
SBS moet worden onderscheiden van ’Building Related Illness’ (BRI), waarbij het klinische beeld van de getroffen persoon duidelijk te wijten is aan allergene, microbiële of chemische besmetting in het gebouw.
U vreest dat uw werknemers aan SBS lijden? Dan is de uitvoering van een ruimteklimaatanalyse een goed idee.
Hoe voert u een beoordeling van het binnenklimaat uit?
Wij adviseren een test van het binnenklimaat in twee stappen uit te voeren.
Controle van het binnenklimaat
Hierbij gaat het om fundamentele en gemakkelijk vast te stellen parameters.
Analyse binnenklimaat
Voor een grondige analyse van de wisselwerking tussen de verschillende factoren van invloed is speciale deskundigheid vereist. Een gedetailleerde beoordeling door een deskundige is nuttig, bijvoorbeeld op werkplekken met veel verschillende warmtebronnen, een hoge vochtigheid of een zeer hoge luchtsnelheid.
Let op: er zijn componenten van het binnenmilieu die bij dergelijke beoordelingen buiten beschouwing worden gelaten. Daartoe behoort bijvoorbeeld de luchtkwaliteit bij het gebruik van gevaarlijke stoffen of biologische agentia worden gebruikt. Deze factoren moeten worden gecontroleerd als onderdeel van een risicobeoordeling.
Hoe worden de optimale luchtcondities gecreëerd?
Met de volgende tips kunt u het binnenklimaat op de werkplek reguleren:
- De warmtebelasting kan worden verminderd door ventilatoren en zonweringen.
- Bij koud weer kunt u verwarmingen of verwarmbare goedmatten inzetten om dit tegen te gaan.
- Kamerplanten en luchtbevochtigers verhogen de luchtvochtigheid.
- Ontvochtigers verminderen de vochtbelasting.
- Zorg ervoor, dat alle werknemers goed ventileren.
- Luchtwassers of luchtfilters zorgen voor schone en geurvrije lucht.
Neem contact met ons op!
Voor verdere vragen kunt u ons te allen tijde bereiken!