Aanwijzingen bij de aanschaf van zuigers en de stofcategorieën
Stof en vuil is overal aanwezig. Een zuiger is een hulp in de onderhoudsreiniging en in de productie. Een zuiger is noodzakelijk voor de verbetering van de arbeidsomstandigheden en hij dient ter beveiliging van de kwaliteitsstandaards. In bewerkende en verwerkende bedrijven wordt onvermijdelijk stof en vuil geproduceerd. Grof stof zet zich snel af, fijn stof zweeft langer in de ademlucht en wordt tot diep in de longen ingeademd en daar gedeponeerd. Stof beïnvloedt ook de gezondheid en/of de kwaliteit van de productieresultaten.
Onderscheidkenmerken van de apparaten
- Opbouw: kan als monoblok - verrijdbaar of stationair - of verdeeld over meerdere modules.
- Filtereenheid: multizakfilter, patroonfilter, plaatfilter, etc.
- Stofcategorie: ook voor gevaarlijke stoffen en stoffen die gevaarlijk zijn voor de gezondheid in de stofcategorieën M en H (details hierover vindt u aan het einde van dit document).
- Explosiebeveiliging: zuiger volgens type 1 (B1).
- Motorvermogen: goed geconstrueerde aggregaten van 1,5 kW tot 13,0 kW. Met deze zuigers kan men ook kleine centrale zuiginstallaties tot grote buisleidingssystemen met een maximale lengte van 300 m betrouwbaar bedienen.
- Voorafscheiding: voorafscheiders zorgen voor filterbescherming. Filters die daarachter liggen worden ontzien en komen bovendien niet met hete stoffen of vloeistoffen in contact. Verder maken ze de afvoer van grote hoeveelheden makkelijker.
- Verrijdbare opvangbak met of zonder hefmechanisme, bodemklepcontainer, BigBag, kiepbak, etc.
- Inschakelduur: 2 - 3 uur: wisselstroomapparaten, tot 24 uur: draaistroomapparaten
Toepassingsgebied
(Voorbeelden die geen garantie op volledigheid geven, bij gevaarlijke stoffen moet ieder geval apart worden bekeken)
Let op gevarenbronnen!
In principe geldt: als een gevarenbron (bijv. het opzuigen van oplosmiddelen, chemicaliën, asbest, aluminium, zaagsel, etc.) herkend wordt of bekend is, moet hiermee rekening worden gehouden bij de keuze van de geschikte industriezuiger. De bedrijfsvereniging kan hierbij helpen en informatie verstrekken.
Opzuigen van overwegend fijn stof:
Kies een zuiger met niet te hoog vermogen, maar een groot filteroppervlak (tenzij het stof is met een hoog eigen gewicht, bijv. metaalvijlsel). Let op: neem de slanglengte in acht. Er moet rekening worden gehouden met het afscheidend vermogen van de filter, zodat de zuiger het stof opneemt en niet in ruime mate weer aan de omgeving afgeeft. Is het stof gevaarlijk voor de gezondheid? Zo ja, kies dan een absolute filter. Is het stof explosiegevaarlijk? Zo ja, kies dan een B1-zuiger.
Opzuigen van mengsels van fijn stof en grote stofdeeltjes:
Net als bij de afzuiging van fijn stof, maar kies een zuiger met mechanische voorafscheider (cycloon) ter bescherming tegen beschadiging van de filter. Kies een zuiger met een hoog vermogen en een groot filteroppervlak. Het grote filteroppervlak is nodig om een voortijdige verstopping van de filter te voorkomen en daarmee het prestatievermogen van de zuiger te behouden. Ook hier dient men de stofcategorieën M, H en B1 in acht te nemen.
Opzuigen van overwegend grote stofdeeltjes:
Kies een zuiger met een hoog vermogen en een grote capaciteit.
Hier de filterafscheiding niet zo belangrijk. Het vermogen van het apparaat moet worden afgestemd op slangdiameter, slanglengte en op te zuigen goed. Normaliter is een standaardapparaat hier voldoende. Als het apparaat zich in een explosiegevaarlijke omgeving bevindt, dient ook B1 (ATEX) in acht te worden genomen.
Klant wil vloeistoffen met chemicaliën (zwakkere reinigingsmiddelen) opzuigen:
Een apparaat met een roestvast stalen opvangbak is in de meeste gevallen raadzaam. Bij agressieve media moet nauwkeurig worden geanalyseerd hoe het medium zich gedraagt en welke eisen aan het apparaat worden gesteld.
Klant wil olie of oliehoudende vloeistoffen met zaagsel opzuigen:
Zaagselzuigers met geïntegreerd zaagsel/emulsie-scheidsysteem voor het afzuigen van productiemachines (zaagsel en emulsies).
Normale stof-/waterzuigers kunnen het opzuigen van dit materiaal niet aan, omdat de verstuiving van de vloeistoffen anders is dan bij bijv. water. Zaagselzuigers zijn uitgerust met een andere inlaatopening om de verstuiving beter te controleren.
Klant wil stofzuigen in explosiegevaarlijke omgeving die ontstaat door gassen of dampen:
Uit veiligheidsoverwegingen is in de meeste gevallen een persluchtzuiger aan te raden (met ATEX).
Ieder geval moet echter apart worden bekeken. De genoemde voorbeelden zijn slechts aanknopingspunten!
Verder zijn er enkele stoffen die problemen opleveren en die slechts onder voorbehoud opgezogen mogen worden met zuigers met GS-keurmerk, bijv. fijn aluminium- en magnesiumstof, benzine, etc.
Belangrijke opmerkingen:
Belangrijk is het besef dat niet alleen een hoog wattage het hoogste vermogen oplevert. De juiste verhouding tussen onderdruk en luchtverplaatsing is van doorslaggevend belang.
Een hoge luchtverplaatsing betekent een hoge snelheid van het op te zuigen goed.
Een hoge onderdruk is nodig voor het opzuigen van zware stoffen of het opzuigen uit de diepte (bijv. groeven).
De diameter van de slang heeft bovendien een beslissend effect op de verhouding tussen luchtverplaatsing en onderdruk van de zuiger. De standaard meegeleverde slangformaten zijn gemiddelde slangen die een goede prestatie van de zuiger garanderen en in normale gevallen geen problemen opleveren bij het doorlaten van het op te zuigen goed.
Om de constante zuigprestaties van een zuiger te garanderen, is het gebruik van een goed gedimensioneerde hoofdfilter noodzakelijk. Hoofdfilters kunnen worden ontlast door voorafscheiders. Om de uitlaatlucht zo schoon mogelijk te houden, bestaat de mogelijkheid een absolute filter (in de stofcategorie H) te gebruiken.
Stofcategorieën
Tot 1997, met overgangstermijn tot 06/2002, was de Duitse nationale richtlijn ZH 1/487 van de centrale organisatie voor ongevallenpreventie geldend voor de indeling van stofcategorieën en daarmee de basis voor een veilige verwijdering van stof. Deze nationale richtlijn werd vervangen door de EU-norm EN 60335-2-69. Deze norm geldt voor heel Europa.
De gevaarlijkheid voor de gezondheid en explosiviteit van het stof bepalen de benodigde stofcategorie:
Verder wordt de WGW-waarde in aanmerking genomen: de WGW-waarde geeft de maximale werkplaatsgrenswaarde aan. Hoe lager de WGW-waarde, des te gevaarlijker het stof. (Opmerking: de aanduiding WGW vervangt de vroeger gebruikte aanduiding MAC - maximale arbeidsplaatsconcentratie).
Meer gedetailleerde informatie over stof en de classificatie van stofverwijderende machines is verkrijgbaar bij het Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung
Stofcategorieën conform EN 60335-2-69
Stoffen met max. werkplaatsgrenswaarde (WGW) > 1 mg/m³ = stofcategorie L
Stoffen met max. werkplaatsgrenswaarde (WGW) ≥ 0,1 mg/m³, houtstoffen = stofcategorie M
Stoffen met max. werkplaatsgrenswaarde (WGW) < 0,1 mg/m³, kankerverwekkende stoffen, stoffen met ziekteverwekkers = stofcategorie H